In maart begonnen veertien boeren aan een avontuur zonder precies te weten waar het ze zou brengen. We zijn inmiddels een halfjaar verder: waar staan de boeren nu? Hoe zijn ze de zomer doorgekomen en wat is er waar geworden van onze belofte, dat de Boerenversneller helpt om tot concrete innovatie te komen op je bedrijf? Een overzicht.
Lees hier terug hoe dag 1 t/m 5 van de Boerenversneller eruit zagen
Zelf interesse om deel te nemen aan de Boerenversneller 2020? Schrijf je in vóór 10 december.
De zomer door
Hoewel er geen verplichte kost meer op het programma stond voor de boeren, werden ze tijdens de zomer niet aan hun lot overgelaten. Deel van het Boerenversneller-programma is namelijk het contact met coaches, die de boeren op allerlei verschillende terreinen kunnen ondersteunen. En daar maakten de meeste van onze Boerenversnellers dan ook volop gebruik van. Ondertussen werkten ze zelf verder aan hun baanbrekende vernieuwingen, groot en klein.
Verhuizen naar het Wilde Westen
Melkveehouder Gerard is tijdens het Boerenversneller-traject verhuisd van Drenthe naar Warmond (hij is nu praktisch de buurman van Joost!), en dat had nogal wat voeten in de aarde. Ondertussen kreeg hij ook daadwerkelijk een nieuwe boerenfamilie om zich heen: copywriter Marieke en designer Eveline gaan hem helpen om een mooie lijn neer te zetten voor zijn nieuwe producten.
Op tv in Taiwan
En terwijl de ene boer een klein experimentje draaide, sloeg de ander een compleet nieuwe weg in: Joost besloot er definitief voor te gaan. Toen hij aan het traject begon wist hij nog niet zeker of hij het bedrijf van zijn ouders (een melkvee- en kaasboerderij in Warmond) überhaupt wilde overnemen. Aan het ledenblad van LTO vertelde Joost wanneer het kwartje echt viel: al tijdens de eerste dag van de Boerenversneller.
‘De verhalen van de andere deelnemers en hun toekomstvisie inspireerden mij. Ik herkende mijzelf daarin. Op dat moment dacht ik: dit voelt goed, ik ga het gewoon doen! Ik gaf bij mijn werkgever aan dat ik meer tijd nodig had om dit proces te onderzoeken. Daar stonden ze gelukkig positief tegenover. Ik werk nu deels bij Aimforthemoon en deels op de boerderij.’ - Joost
Dankzij de Boerenversneller leerde Joost ook coach Jeroen van IJzerloo kennen die hem helpt om realistische doelen te stellen - in plaats van alles tegelijk in één keer te willen doen. En het deed hem inzien dat hij er iemand bij moet zoeken voor het vee, als hij de boerderij echt overneemt. Want, zo tekende Nieuwe Oogst op, ‘Ik ben niet zo handig met koeien!’
Ondertussen kreeg Joost ook nog bezoek van een Taiwanese tv-reporter, die een item maakte over de landbouw in Nederland.
Die reporter reed vervolgens door naar de boerderij van Stefan - die druk is met zijn eenden. Eenden? Yes, deze akkerbouwer heeft iets nieuws ontwikkeld en is nu ook eendenhouder. Dat is allemaal ontstaan tijdens een lunch in het RIJKS restaurant. Chef Joris Bijdendijk schoof aan en raakte met Stefan aan de praat. Algauw bleek dat Joris graag Nederlands eendenvlees op de kaart wilde zetten, maar nog geen leverancier had. En Stefan liep al langer rond met het idee om eenden te gaan houden, maar had nog geen afnemers. Zo werd een nieuwe boerenfamilie gewoon gesticht aan het lunchtafeltje.
Melk is goed voor elk (podium)
Helemaal aan het begin van het traject kreeg sojamelkboer Tom een tip van Drees Peter van den Bosch: met jouw verhaal moet je op ieder podium klimmen dat je maar kan vinden. Die tip lijkt hij ter harte te hebben genomen. Tom mocht zijn verhaal vertellen in NRC en stond op talloze podia deze zomer: bijvoorbeeld bij NRC Live, Kind Earth Tech en de Tegenlicht Meet-Up over plattelandspioniers.
‘Ons interview in NRC heeft ons contacten opgeleverd die ons verder willen en kunnen helpen.’ - Tom
Op aanraden van coach Joszi, die zoals jullie weten zelf niet vies is van een vlogje, is Tom bovendien het telen van zijn nedersoja al vloggend in beeld gaan brengen. En dat is meteen een doorslaand succes, kunnen we wel zeggen.
Het verhaal van de varkenshouder
Een paar weken eerder had varkenshouder Theo ook in NRC gestaan, in dezelfde zomerserie. We quoten nog maar eens: Hoe maak je van je product een merk, hoe kun je je onderscheiden van anderen? Biggen met lange staarten en vrijloophokken heeft Theo al. „Misschien moet ik ze Veluws bronwater geven om me te onderscheiden.” Het werd een prachtig openhartig en licht absurdistisch interview - en dat was nog maar het begin van Theo’s mediaoffensief deze zomer. Bij Jinek ging hij in debat over stalbranden, en eerder ging hij al bij Pauw in discussie met dierenrechtenactivisten die een stal in Boxtel hadden bezet.
Nu vraag je je misschien af: hield Theo dan nog wel tijd over om bezig te zijn met innovatie op zijn varkensbedrijf? Zeker wel. Daarover meer in november, op de tweede Boerenfamiliedag.
3D-landbouw
Minder in het nieuws geweest, maar minstens zo actief: Sander. Zijn focus lag in de eerste weken op het uitbouwen van permacultuur op het bedrijf van zijn ouders. Maar gaandeweg ontdekte hij dat eigenlijk alles anders moest. Het leidde tot een geheel nieuw bedrijfsplan, waarin steeds meer ruimte ontstaat voor ‘3D-landbouw’. Dat is niet landbouw door een 3d-bril bezien, maar verschillende gewassen op, onder en naast elkaar telen, zodat ze elkaar versterken. Sander zag ook in dat hij niet van de ene op de andere dag naar dit nieuwe teelttype zou kunnen omschakelen. Hij bedacht een manier om de 3D-teelt te testen, het huidige systeem nog een tijdje aan te houden en tegelijkertijd nieuwe inkomsten te genereren: een camping. Zo kan hij voor zichzelf een testveld aanleggen en ondertussen kan er tussen de gewassen gekampeerd worden. Een plekje boeken kan nog niet, maar wij houden ons alvast aanbevolen om te komen proef-kamperen.
Ook kwam Sander via De Nieuwe Boerenfamilie in contact met Hanneke van Ormondt van Urgenda, die hem weer linkte aan verschillende partijen die bezig zijn met voedselbossen aanleggen. Hij onderzoekt nu de mogelijkheden om samen met hen een deel van het voedselbos te ontwikkelen. Coach Jaring helpt hem ondertussen om zijn droom duidelijker vorm te geven: denken in kleine stapjes, plannen beeldend maken.
‘Permacultuur is een erg breed begrip. Dankzij de Boerenversneller ontdekte ik dat het niet mijn doel is, maar slechts een middel om het te bereiken. Mijn echte doel is namelijk: een gezonde bedrijfsovername realiseren.’ - Sander
Koop een kip
Door naar onze enige echte pluimveehouder! Al voordat hij zich aanmeldde voor de Boerenversneller, was Johan al bezig met zijn droomkip: het Oranjehoen. Maar de afgelopen maanden heeft hij er echt vaart achter gezet: je kunt zijn unieke oranjekleurige kip nu al thuis proeven. Bestellen kan via Koop een Kip.
‘Bij het neerzetten van een nieuw concept komt veel kijken. Ook zaken waar ik geen kaas van heb gegeten. Zo heeft een advocaat mij bijvoorbeeld geholpen bij het opstellen van een samenwerkingsovereenkomst.’ - Johan
Veranderen, strook voor strook
‘Wanneer vrijwel heel je (agrarische) omgeving je voor gek verklaart ben je waarschijnlijk op de goede weg.’ Met die instelling begon akkerbouwer Cornelis aan de Boerenversneller. De plannen die hij had om met strokenteelt te gaan experimenteren, zijn concreet geworden. Sterker nog; hij is een absolute stroken-expert geworden! Hoe zijn bedrijf er nu uitziet, en over vijf jaar, dat kan hij het beste zelf vertellen:
En terwijl Cornelis dit jaar druk blijft experimenteren met strokenteelt en aan zijn bouwplan voor 2020 werkt, is hij ook op zoek naar een investeerder, naar afnemers die zich aan hem willen verbinden en naar mensen die met hem kunnen meedenken over directe afzet richting de stad (bijvoorbeeld Rotterdam of Bergen op Zoom).
Duizend plannen tegelijk
Van Zeeland door naar Weesp, naar kringloopboer Boy, de man die altijd duizend plannen tegelijk heeft. Maar niet in zeven sloten tegelijk, want zijn doel is kraakhelder: de kringloop sluiten. Coach Frank Verhoeven dacht daarover met hem mee en adviseerde hem concreet over het voer voor zijn koeien. Boy wil uiteraard méér: de boerderij zo nauw mogelijk met de stad (Amsterdam) verbinden, reststromen uit de stad verwaarden, maar ook - controversieel topic - het gat in de kringloop dichten dat ‘menselijke mest’ heet. Met zijn verhaal over kaas in ruil voor poep ging Boy deze zomer zo ongeveer viral.
Ook melkveehouder Liane kwam de Boerenversneller binnen met een kraakhelder doel én duizend plannen tegelijk: het vlees van ‘haar mannen’ in de markt zetten, zorgen dat de kalfjes op haar eigen boerderij kunnen opgroeien en dat daar een mooi product van wordt gemaakt. Hoe staat het daarmee? Met de afzet gaat het al de goede kant op; nu denkt Liane verder over wat ‘vierkantsverwaarding’ precies betekent. Wat doet ze bijvoorbeeld met de huid van de stiertjes? En Liane ontdekte tijdens haar deelname ook een andere richting die ze graag verder wil ontwikkelen: boerderijeducatie.
‘Als je echt wil veranderen, moet je uit je bubbel komen, uit de sector stappen. Door open te zijn, vragen te stellen en door hulp te vragen aan deskundigen van buiten de sector, kom je verder.’ - Liane van Steeg
Flashback naar dag 3 van de Boerenversneller, waar Liane bij Brandt & Levie worstmakers op het idee kwam om stierenworst te gaan maken.
15 november
We verklappen nog niet van alle deelnemers de stand van zaken. Dan blijft er geen verrassing meer over op 15 november! Op de tweede Boerenfamiliedag presenteren de veertien deelnemers de oogst van het hele traject. Welke grote of kleine innovatie gaan ze doorvoeren, wie hebben ze daarbij nodig? Welke van de duizend plannen zijn getest en uitgevierd? Zet vrijdag 15 november in je agenda en kom luisteren naar het hele verhaal!
Zelf interesse om deel te nemen aan de Boerenversneller 2020? Je kunt je inschrijven tot 10 december!
Benieuwd hoe de Boerenversneller er verder uitzag? Lees terug:
De zoektocht naar agrarische innovatie: dag een en twee van de Boerenversneller
Of je worst lust (en SLA en bier): dag drie van de Boerenversneller
Terugkijktip: Joszi Smeets van Food Hub heeft de gehele Boerenversneller vastgelegd in vlogs op Instagram.